Postanowiłem założyć ten temat, ponieważ jest w tym dziale trochę o łukach, kuszach, nożach, a o czarnoprochowcach ledwie jeden wątły temat. Tymczasem jeśli można mówić o „broni z duszą”, to właśnie CP taką broń jest w istocie. Praktycznie za każdym modelem, kryje się jakaś historia związana z nim. Po części broń CP to także najwspanialszy chyba okres w rozwoju broni palnej. Praktycznie większość podstawowych rzeczy (np. zapłon oparty o spłonkę, mechanizm iglicowy, nabój bocznego i centralnego zapłonu, profile gwintów, mechanizm rewolwerowy, czy wreszcie muszki tunelowe i dioptery), wymyślono właśnie w czasie kiedy czarny proch królował niepodzielnie.
Z czysto praktycznej perspektywy CP to szansa, by bez zezwolenia posiadać własną broń palną i doskonalić swoje umiejętności. Na świecie (np. w USA) do dziś poluje się z czarnoprochowców i wytwarza współcześnie broń przystosowaną do strzelania czarnym prochem.
CP to także sport wyczynowy. MLAIC (Międzynarodowa Federacja Broni Ładowanej Odprzodowo, w wolnym tłumaczeniu) to odpowiednik ISSF. Co roku odbywają się imprezy mistrzowskie (świata i kontynentalne), a w poszczególnych krajach są delegaci MLAIC, których zadaniem jest m.in. czuwanie nad zawodami krajowymi (u nas np. Mistrzostwa Polski i uruchomiony w tym roku Puchar Polski). Jeśli ktoś wyobraża sobie, że są to zawody, na których wąsaci panowie strzelają w strojach z epoki bardzo się myli. Tak jak w obecnie w strzelectwie używają kurtek strzeleckich, przesłon na oko, itp. Strzelają natomiast z broni (replik i oryginałów), które muszą spełniać określone normy (np. zgodne z epoką przyrządy celownicze). Kto jednak chce skosztować przygody z XIXw może wybrać inny rodzaj strzelectwa CP, czyli Cowboy Action Shooting. Odpowiednik współczesnych zawodów w strzelaniu dynamicznym. Tam strzela się w strojach z epoki, z broni takiej używano na Dzikim Zachodzie, a więc rewolwerów, karabinów, do popperów i sylwetek, na czas. Dla nas pełny udział w CAS jest o tyle problematyczny, że wolno używać broni, która w Polsce jest na zezwolenie, czyli rewolwerów na scalone naboje, oraz karabinów na takie naboje z systemem winchestera. Niemniej można sobie poradzić – rewolwery kapiszonowe dotrzymują kroku „scalakom”, a konkurencje można tak przystosować (jej scenariusz), że z powodzeniem wystarczą sharpsy, czy hawkeny.
Ponieważ nie chcę by, był to czysto teoretyczny post, chciałbym przybliżyć strzelectwo CP na przykładzie tego, co sam posiadam. Ale najpierw kilka słów o tym, jak to u nas jest...
W Polsce zgodnie z ustawą o broni i amunicji bez zezwolenia można posiadać broń wytworzoną przed 1850 rokiem i repliki tej broni. Oznacza to, że jeśli coś istniało przed 1 stycznia 1850 roku można mieć w Polsce bez zezwolenia, podobnie jak tego replikę. A przed tą datą istniało całe mnóstwo fascynujących broni. Począwszy od szeregu pistoletów i karabinów kapiszonowych, skałkowych, czy lontowych, przez rewolwery Colta, a na Lefoszkach kończąc (strzelby na nabój scalony, choć nie taki jak współczesne). Jest więc w czym wybierać.
Proch, to towar dwuznaczny. Nie chcę (i nie będę tutaj) wgłębiać się jak wygląda sprawa z prochem. W skrócie nie można kupić, ale można posiadać. Dlatego po proch jeździ się do Czech, lub pozyskuje od kolegów po lufie, którzy do Czech mają bliżej. Generalnie w praktyce jest tak: trudno zacząć, ale jak się zacznie strzelać z CP można sobie z prochem poradzić. Co do poruszanego kiedyś tematu, czy warto wytwarzać proch domowym sposobem odpowiedź jest jedna: nie warto. Raz ze względów bezpieczeństwa, a dwa tylko proch fabryczny ma odpowiednią granulację, skład gwarantujący bezpieczne użytkowanie broni i jej celność. I tylko takiego prochu wolno używać w broni CP. Zainteresowanych tematem odsyłam na iweb – tam jest tego cała księga.
CP to broń palna. Z wszystkim tego konsekwencjami. Wszystkie zasady dotyczące bezpieczeństwa, przenoszenia i korzystania (WYŁĄCZNIE NA STRZELNICACH) są takie same jak w przypadku broni współczesnej. Wprawdzie rozporządzenie dotyczące przechowywania broni palnej nie uwzględnia CP, ja jednak trzymam swoją rodzinkę CP w metalowej szafie zamykanej na klucz.
Zasady MLAIC. Strzelamy 13 strzałów do tarczy PS2 (pistolet dowolny 50m). Liczymy 10 najlepszych. W sytuacji gdy przestrzelina jest na granicy pól, liczy się to pole na które przestrzelina weszła większą częścią (czyli nie tak jak współcześnie, gdzie liczy się wyżej punktowane pole nawet jeśli przestrzelina dotyka go, a leży na niżej punktowanym). Oddzielnie strzela się z pistoletów, rewolwerów i karabinów (oddzielnie z cywilnych i wojskowych). Podział na dyscypliny jest szerszy (np. zapłon skałkowy, kapiszonowy, itd.). Zainteresowanych odsyłam na iweb.pl, gdzie jest dział dotyczący zasad MLAIC.
Generalnie:
Broń krótka: 25m, jedna ręka
Broń długa: 50m, postawa stojąca
Broń długa: 100m, postawa leżąca
A teraz dmuchawy, a raczej dymarki, bo dymu potrafi być sporo, zwłaszcza w wilgotnym powietrzu (ale bez przesady).
Na powyższym zdjęciu karabin Hawken. By lepiej było widać, co zacz nad nim dla porównania widać BSA Horneta classic z założonym tłumikiem.
Hawken to jeden z najprostszych karabinów. Jest to sztucer, czyli karabin myśliwski. Mój hawken ma kaliber .45 i jest to mały kaliber w broni długiej CP. To, co w dużej mierze decyduje o tym czym strzelamy (pocisk, czy kula) i jak celnie strzelamy jest tzw. szybkośc gwintu. Im skręt gwintu jest większy, tym broń teoretycznie celniejsza, ale też bardziej kapryśna. Tzw. gwinty wolne (pełny obrót gwintu po 66 calach, oznaczamy 1: 66) świetnie spisują się z kulą, a gwinty szybkie (1:32, 1:20) z pociskiem. Ten hawken ma gwint 1:48, czyli mozna z niego strzelać kulą i krótszymi pociskami. Celność tego ustrojstwa to skupienie 5cm na 50m, czyli gdyby mu nie przeszkadzać miałbym 100/100. Niestety strzelec taki sobie, więc na treningach strzelam 90, a na zawodach 85 - 87. Faktem, jest, że nie trenuję z niego, a to co umiem to z wiatrówek:)
Na foto widać, że hawken ma dwa języki spustowe. W rzeczywistości pierwszy to napinacz przyśpiesznika, a drugi to faktyczny język spustowy.
Po napięciu przyspiesznika, wystarczy lekko dotknąć spustu i pada strzał. Taki przyśpiesznik oparty o dwa języki nazywa się przyśpiesznikiem niemieckim.
Dla uzmysłowienia jak się to ma do realiów wiatrowych foto lufek:
oraz amunicji:
ten w środku to oczywiście exact 4,53
Po bokach tzw. krótki maxiball 0.45 i kula .445Hawkeny (ich repliki) produkują rózne firmy. Ten to amerykański Thompson/Center Arms. Najpopularniejsze (ze względu na cenę i dostepność) są repliki hiszpańskiej Ardesy. Jest kilka typów. Od podstawowego z gwintem 1:66 po z szybkimi gwintami matchowymi wersjami.
Moją domeną jest jednak broń krótka. Obecnie mogę zademonstrować:
Od góry:
Drust Egg, produkcji włoskiej firmy Armi Sport, kal. 45
Dwa colty navy. Produkcja Uberti, kal. 36 i .44. Ten na dole to mój "matchowy" rewolwer z dorobionymi przyrządami (muszkam i szczerbinka na jaskółczy ogon). Mój najlepszy wynik to 93 punkty i to niezły rezultat biorąc pod uwagę, że tegoroczny mistrz Polski zdobył ten tytuł wynikiem 95 pkt, a ubiegloroczny 90pkt i tyle z niego uzyskuję.
Colty są sześciostrzałowe w systemie SA, czyli spust odpowiada za zwolnienie kurka, a przesunięcie bębna wymaga naciągnięcia kurka po strzale. W realu rewolwerowcy (np. Bill Wild Hickok, który używał własnie takiego colta, jak ten po środku) podwiązywali spusty i strzelali jedynie szybko odciągając kurek.
Colty navy to średnie colty. Są mniejsze (tzw. pocket) o kalibrze .31 i większe (dragoon) i największy walker - oba w kalibrze .44, ale rozmiarami i masą biją navika na głowę. Navy ważą 1,2kg więc rękę trzeba sobie wyćwiczyć zanim zacznie się powtarzalnie trafiać
Za to duża masa powoduje, że odrzut nie jest silnie odczuwalny i dzieki temu można sobie sporo postrzelać bez zmęczenia.Pistolet widoczny na foto, to jedna z wielu replik mortiropodobnych (od wzorca pistoletu: Mortimer), jakich dużo wytwarzali rusznikarze w I poł XIXw. Służyły do pojedynku i strzelań tarczowych. Do tego drugiego celu służyły specjalnie skonstruowane uterhammery, czyli pistolety w któryfch kurek zbijał kapiszon (spłonkę) od spodu w osi lufy (unikano efekty skrecenia lufy podczas strzału). Taki najprostszy unterhammer wlasnie do mnie jedzie. Wyglada tak:
To taz. unterhammer Bondiniego (od firmy które produkowała te repliki). Najbardziej profesjonalny pochodzi jednak z fabryki doskonale znanej wiatrowcom, a mianowicie FWB i zowie się History 1, zaraz za nim plasuje się Barlow Unterhammer Ardesy i Carlston Unterhammer Pedersolego.
Na ile celne są takie pistolety? Celne! Drugie strzelanie moim Eggiem:
95 punktów
W przypadku Egga jest jeden język spustowy, ale też działa jak przysznik. Tyle, że tym razem "francuski". W tym przypadku przed strzałem odciągamy spust do przodu. Nastepuje "klik" i teraz po lekkim dotknięciu kurek uderza w kapiszon, następuje strzał.
Jak widać kształt tych pistoletów niewiele odbiega od współczesnego chwytu pistoletowego. To tylko przykład, że nasi dziadowie wiedzieli co czynią i mieli mnóstwo pomysłów.
Już się na dziś wypisałem. Mam nadzieję, że udało mi się pokazać, jak różna i piekna jest broń CP. Także to, że jest celna i powtarzalna (wyniki tegorocznych mistrzostw Europy to kilkakrotnie 100/100 i trzeba było mierzyć odległość przestrzelin od środka tarczy, by ustalić miejsca na podium). Co ważne, nie wymaga od nas wiele, poza chęcią i determinacją opanowania jej. Nie trzeba zezwolenia i nie trzeba też grubaśnego portfela. Wiem co mówię. Hawken z foto to koszt 1000 zł, podobnie Egg (oba kupowane używane), podobnie rewolwery. Jest to więc koszt porównywalny z wiatrówką, a już z pewnością z każdym PCP. Natomiast frajda ze strzelania jest trudna do porównania z wiatrówkami i z bronią palną współczesną. To coś zupełnie innego i trudno to wytłumaczyć. Trzeba tego po prostu spróbować.
